İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Rusya Devlet Bakanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı Tarhan Zirvesi sona erdi. Canlı yayınlanan da zirve sonrası, liderler ortak basın toplantısı düzenlendi.
İlk konuşan isim, zirvenin ev sahibi olan İran Cumhurbaşkanı Ruhani oldu. Ruhani, “İdlib’de sivillerin zarar görmemesi için tedbir almalıyız. Teröristleri silahlarını bırakmaları için teşvik etmeliyiz. İsteğimiz ABD’li güçlerin Suriye’yi derhal terk etmeleridir” dedi.
ABD’nin Suriye hükümetine dönük suçlamaları üzerinde duran Ruhani, “Bugün bu zirvede Amerika ve siyonist rejimi gibi güçlerin müdahale etmemesini konuşmamda söyledim. Dış müdahale karmaşıklığı arttırır ve Suriye halkını daha fazla sıkıntıya sokar. İdlib konusu çok karmaşık bir konu. Bir yandan birçok terörist bölgede bulunmakta ve Suriye aleyhine teşebbüste bulunuyorlar. Terör eylemleriyle kanunsuz ve insanlığa aykırı işler yapıyorlar. Diğer yandan bunları yok etmemiz için tedbir almamız lazım ki, siviller zarar görmesin” ifadelerini kullandı.
Ruhani, toplantıda teröristleri silahlarını bırakmaya teşvik etmeleri gerektiği konusunu ele aldıklarını da belirtti. Yine Suriye için Anayasa yazılması ve nihaileşmesinin hızlandırılması gerektiğini kaydeden Ruhani, sözlerine şöyle devam etti: “Suriye hükümeti ve muhalifler arasında yapılması barış için önemli olacaktır. Yedi yıldan sonra Suriye halkı çok zarar gördü. Suriye halkı nihai zaferine çok yaklaşmış durumda, teröristler işgal ettikleri bölgeden kovuldu yasal hükümet toprakları altında kontrolü sağlamaya başladı.”
Ruhani, “Ülkeler arasındaki işbirliği barış sağlanana kadar sürmeli. Bir sonraki zirveyi Rusya’da gerçekleştireceğiz” diye de ekledi.
PUTİN: SİVİLLERİ SİPER OLARAK KULLANIYORLAR
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise, Suriye’de çözüm için Astana formatını kullanacaklarını söyledi. Putin, “Önceliğimiz Suriye’yi terörizmden tamamen temizlemektir. Tüm taraflara silahları bırakma çağrısı yaptık. Teröristler hariç, çatışan grupları barıştırmaya çalışıyoruz” dedi.
Ruhani İdlib konusunda sivillerin korunmasına vurgu yaparken, Putin’in “Teröristler sivilleri siper olarak kullanıyor” demesi dikkat çekti.
Putin, “Rusya, Türkiye ve İran’la terörizmle mücadele çabalarına devam edecekler. Suriye’de yaşamın normalleşmesi bakımından Astana formatı çok yapıcı oluyor. Rusya hava kuvvetlerinin desteğiyle Suriye’nin batısı ve güneyi teröristlerden temizlendi. Erdoğan’ın teklifiyle bütün taraflara silahları bırakma çağrısında bulunduk. Ama sivil halk bahanesiyle Suriye hükümetine zarar verilmesi kabul edilemez. Kimyasal silah senaryoları, Suriye hükümetine zarar verme amacını taşıyor. Bizim elimizde silahlı grupların bu tür senaryoları sahneye koyacağına dair bilgiler var” ifadelerini kullandı.
Yine Suriye’nin yeniden inşa edilmesi için uluslararası bir program oluşturmaları gerektiğini söyleyen Putin, İdlib operasyona ilişkin ise şunları söyledi: “İdlib’de birçok sivil var, onları dikkate almalıyız. Fakat radikal unsurların tamamen terör temsilcileri olan unsurların İdlib’e çıkışını sağladık. Fakat İdlib’in kendisinde ağır silahlar var. Militanlar orada İHA’lar üretebiliyor. Bir yerlerden yedek parça temin edebiliyorlar. İdlib’te çeşitli çatışmaların da yaşandığını biliyoruz. Teröristler her zaman olduğu gibi sivilleri canlı kalkan olarak kullanıyorlar. Bunun bariz örneklerinden bir tanesi Rakka’da oldu. ABD’ye bağlı silahlı gruplar Rakka’yı DAEŞ’ten alırken teröristlerin sivilleri kalkan olarak kullandıklarını dile getirdi.”
ERDOĞAN: ASTANA RUHU İLE ÇÖZÜLEBİLİR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da konuşmasında İdlib konusunda “Bize düşen Suriye’deki drama son vermektir. Yangını seyretmek yerine, söndürmenin yollarını arıyoruz. İdlib’e saldırılar siyasi süreci çökme noktasına getirir” dedi.
“Suriyeli sivillerin can güvenliğini hiçe sayan yöntemler teröristlerin ekmeğine yağ sürmekten başka hiçbir fayda sağlamayacaktır” diyen Erdoğan, devamında şunları söyledi:
“Özellikle büyük çileler çekmiş İdlib halkının yeni felaketlere maruz kalmasını asla arzu etmiyoruz. İdlib meselesi yeni acılara gerginliklere mahal vermeden Astana ruhuna sadık kalınarak çözülmelidir
Bölgedeki sivil halkın korunması, terörist unsurların ayrıştırılması ve İdlib’in mevcut statüsünün muhafazası hayati önem taşıyor. Türkiye olarak İdlib’de 12 gözlem noktamız bulunuyor. Bu şekilde sahada sükunetin idamesi için önemli bir sorumluluk üstlendik.
Türkiye olarak biz şu anda zaten 3,5 milyona ev sahipliği yapıyoruz. İdlib’in şu anda nüfusu 3,5 milyon. Böyle bir 3,5 milyona daha ev sahipliği yapmaya bizim gücümüz de imkanlarımız da yetmez. Atacağımız adım nedir? Müşterek olarak birlikte buradan olabilecek göçü engellemektir. Bunun için de terörle mücadelede başarılı olmamız lazım. Oradaki mülteci göç bunu durdurmamız çok büyük bir öneme haiz. Bu süreci artık sona erdirmenin yollarını bulalım çünkü Suriye halkı bir an önce kendi anayasasını, adil bir seçimi bekliyor. Bunu hep birlikte başarmamız lazım.” (MA)
